Dzik ma bardzo słaby wzrok i dobry słuch. Warto o tym wiedzieć, kiedy spotkamy go w lesie. O tym, jak zachować się, kiedy na spacerze z psem (ale nie tylko) zobaczymy dzika, jak go nie sprowokować i czym może skończyć się atak odyńca, rozmawiam z Marzeną Białowolską z Fundacji na Rzecz Zwierząt Dzika Ostoja. Ale jest też o sarenkach przynoszonych w zębach przez psy, zagryzionych zającach i liskach, i o tym, jakie niebezpieczeństwa czyhają na nasze czworonogi w lesie. To nie jest przyjemna rozmowa.
PODRÓŻE Z PSEM: W Międzyzdrojach dzik zaatakował psa. I mocno go poranił. (zobacz, co stało się w Międzyzdrojach)
MARZENA BIAŁOWOLSKA: Pies był na smyczy?
Biegał luzem.
No to mamy odpowiedź, co się stało. To jest to, o czym od zawsze powtarzamy – jeśli podejrzewamy, że w miejscu, w którym spacerujemy mogą być dzikie zwierzęta, pies powinien być na smyczy. W lesie to wręcz obowiązek. Proponuję na takie spacery zaopatrzyć się w wygodne dla psa szelki, wtedy też łatwiej nad nim zapanować, w razie awaryjnej sytuacji.
Ten w Międyzdrojach to malutki pies.
Nie ma nic bardziej zgubnego, niż przekonanie właścicieli, że ich piesek to kochany, przyjaźnie nastawiony do całego świata, niegroźny i mały kanapowiec. Tylko, że kiedy zobaczy dzika, często nie jesteśmy w stanie go odwołać. Dla niego to może być nawet zabawa, zaczyna gonić, głośno szczekać, zaczepiać i nieszczęście gotowe. U wielu psów dodatkowo wtedy włącza się agresor, instynkt myśliwego. I potem taki pies przynosi nam w zębach zagryzioną sarenkę czy liska wywleczonego z nory…
Wrócimy za chwilę do tych zagryzanych zwierząt, ale zostańmy jeszcze przy dzikach. Jak na szczekającego i zaczepiającego psa dzik zareaguje?
Teraz, wiosną, największym zagrożeniem są dziki, które mają małe. Są pilnowane nie tylko przez lochy, ale przede wszystkim przez odyńce. Pies może zostać dosłownie rozszarpany przez odyńca i nie będziemy mieli psa. Ale to nie jest tak, że dzik widzi psa i atakuje. Zazwyczaj wystarczy, że się odsuniemy i spokojnie przejdziemy. Dziki mają bardzo słaby wzrok, ale boja się głośnych dźwięków. Jeśli pies zacznie szczekać, jeśli my zaczniemy krzyczeć, dzik jest podrażniony, czuje niebezpieczeństwo i wtedy może zaatakować. Takie ataki, to w 90 procentach wina właścicieli psów.
Jak wygląda atak odyńca?
Pochyla głowę w dół i biegnie w kierunku człowieka lub psa. Swoimi szablami podcina tętnice na wysokości kolan. Nie mówiąc o tym, że po prostu przewraca i może ogromnie poturbować. Nikomu nie życzę, aby tego doświadczył.
To teraz najważniejsze. Jestem w lesie, mam psa na smyczy, widzę dziki. Co robić?
Przede wszystkim zachować spokój. Ja wiem, że widzimy dzika, pojawia się adrenalina, że czasem odruchowo reagujemy na stresowe sytuacje, ale tu liczy się opanowanie. Nie należy robić nic gwałtownie – nie uciekać, nie krzyczeć, lepiej żeby pies nie szczekał. Wtedy jest szansa, że dziki nawet nas nie zauważą. Można schować się za drzewo i przeczekać, albo spokojnie je ominąć. Ostatnio sama podczas biegania spotkałam dwie lochy i kilkanaście młodych. Były kilka metrów ode mnie. Skręciłam w bok i grzecznie przeszłam dalej. Większość znanych mi przypadków, kiedy dziki rzeczywiście zaatakowały, to sytuacje, kiedy zostały do tego sprowokowane. Na przykład dzieci rzucały w nie kamieniami. Albo ludzie próbowali w jakiś sposób odstraszyć. Owszem, dzika są w stanie odstraszyć wysokie tony, dźwięk taki, jak uderzanie o siebie pokrywek od garnków, ale przecież nie mamy ich ze sobą w lesie.
Jedna z Czytelniczek „Podróży z psem” opisała sytuację, kiedy to dzik wybiegł z krzaków prosto na nią i jej dwa psy, które były na smyczy. Ona stała jak wryta, psy też, dzik na szczęście tylko ich okrążył i uciekł… Ale przyznam, że to dość ekstremalna sytuacja.
Pani zachowała się bardzo dobrze. Ciężko zachować zimną krew w takiej sytuacji, ale jakakolwiek próba ucieczki czy hałasowanie, mogłyby przynieść odwrotny skutek.
Mówimy cały czas o lesie, ale przecież dziki coraz częściej wchodzą do miast.
My jesteśmy dla nich takim Mc Donaldem. Wyrzucamy śmieci obok kosza, w jednej z miejscowości pod Szczecinem – ciągle z tym walczymy – ludzie sami rzucają jedzenie za płot, tłumacząc, że chcą dokarmiać sarny, bo miło patrzeć, jak podchodzą pod dom. Ale to samo jedzenie przyciąga też dziki. One są niezwykle inteligentne. Potrafią nauczyć się, w jakie dni wywożone są śmieci. Jeśli chcemy dokarmiać dzikie zwierzęta, zróbmy to w porozumieniu z leśniczym.
Powiedziała Pani wcześniej coś, co może szokować. Psy zagryzające małe sarny i lisy. To częste przypadki?
Niestety tak. Najwięcej jest zajęcy, podrapanych przez koty – na to niestety nie mamy wpływu – i zagryzionych przez psy. Mało który przeżywa, bo są zbyt kruche. Tak samo sarenki. Ostatnio pies rasy amstaff zaatakował dwie małe sarny. Jednej wgryzł się w kręgosłup, nie miała żadnych szans. Druga przeżyła, straciła oko, ale jest w coraz lepszej kondycji i będziemy mogli wypuścić ją do natury. Akurat wzrok u sarny nie jest najważniejszym zmysłem więc sobie poradzi. Zresztą sarny są częstymi ofiarami psów. Często znajdujemy je straszliwie poranione, z wygryzionymi całymi zadnimi częściami!
Właściciele psów przywożą dzikie zwierzęta poranione przez ich pupili?
Najczęściej zostawiają. Tak jak tę sarnę bez oka. Na szczęście widziała to kobieta, która nas zaalarmowała, bo oni po prostu zostawili tę konającą sarenkę na poboczu drogi i się oddalili. Raz mieliśmy przypadek, że pan przywiózł sarnę. Wyszedł z dwoma dużymi psami na spacer. Nie miał świadomości, że tuż obok są sarny. Niestety psy dopadły jedną z nich. Walczyliśmy dwa dni, ale nie udało się jej uratować. Ten człowiek był autentycznie zdruzgotany.
Czy jest coś, co jeszcze chciałaby Pani powiedzieć tym, którzy lubią spacery z psem po lesie?
Nie jesteśmy panami tego świata. Jeśli kochamy las, czytajmy, uczmy się o zwyczajach zwierząt. Będziemy wtedy wiedzieli, że ta maleńka sarenka, która leży w trawie, piszczy i patrzy na nas wielkimi, pięknymi oczami, po prostu czeka na matkę, bo ta karmi ją dwa razy dziennie i najpewniej pojawi się przy niej w ciągu 12 godzin. Tak samo zajęcza mama. Małe zajączki skulone pod krzaczkiem i wpatrujące się w nas, trzeba zostawić i pójść dalej. Bo tu czekają na matkę. Podstawowa wiedza na temat dzików, również uchroni nas przed niebezpiecznymi sytuacjami. I jeszcze jedno. Pozwalając psu biegać luzem po lesie, narażamy go także na to, że wpadnie we wnyki. My ściągmy ogromne ilości tego żelastwa i warto mieć tego świadomość.
